Χριστούγεννα 2008

Xριστός γεννάται σήμερον! Ποια άλλη σημαντικότερη ανακαίνιση, ποιο άλλο σημαντικότερο καινούργιο γνώρισε η κτίση; Σήμερα δεν υπάρχει χώρος για κακομοιριά και μιζέρια, δεν υπάρχει χώρος για μίσος και φθόνο. Όσα συμβαίνουν προσπαθούν να μας κάνουν να το ξεχάσουμε αυτό, προσ­πα­­θούν να μας βυθίσουν στο πέλαγος της απελπισίας, του μίσους προς το συνάν­θρωπο, του φθόνου προς την ευημερία και τον πλούτο του γείτονα, της δυστυχίας και της γκρίνιας.
Αναμφίβολα, όταν στη ζωή περνάς δύσκο­λα, όταν το καθημερινό ψωμί βγαίνει με πολύ κόπο, είναι εύκολο να γκρινιάξεις. Κατά τη λογική του κόσμου, είναι «λογικό» να γκρινιάξεις. Και είναι εύκολο, κρυμμένος πίσω από την ανωνυμία του όχλου να σπάσεις και να καταστρέψεις. Φτάσαμε στην εποχή που προφήτευσε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, το κουτί μέσα στο σαλόνι ελέγχει τη ζωή μας. Κατευθύνει συνειδήσεις, αλλάζει κυβερνήσεις, δυστυχεί τον κόσμο, γιατί ο πόνος είναι ακριβά πωλήσιμο προϊόν. Και το χειρότερο, κρύβει τη διέξοδο, τη λύση στα προβλήματα που δημιουργεί ή ανακυκλώνει.
Είναι όλα ρόδινα και απλά παρουσιάζονται άσχημα για κάποιους άγνω­στους, ανίερους σκοπούς; Μα όχι. Όλοι αντιλαμβάνονται πως υπάρχουν άνθρω­ποι που πλουτίζουν παράνομα. Πως υπάρχουν άνθρωποι που αμείβονται με χιλιάδες ευρώ για να κάνουν τους οικονομικούς δείκτες να ανθούν, ενώ η πείνα αυξάνει. Πως υπάρχουν άνθρωποι που έχουν «μέσον» και παίρνουν τη θέση του άλλου, που κάνουν τη δουλειά τους πιο γρήγορα, που έχουν νοσοκομειακή περίθαλψη και δεν περιμένουν με τους μήνες. Και άλλοι άνθρωποι που δεν έχουν τα απαραίτητα να ζήσουν, που είναι αποκλεισμένοι από κάθε προνόμιο, που πεθαίνουν σε ένα θάλαμο αναμονής. Υπάρχουν δύο κόσμοι και μεταξύ τους... χάσμα μέγα.
Οπότε, ποια είναι η διέξοδος γι’ αυτόν που αδικείται; Αυτό που προσπα­θούν οι πε­ρισσό­τεροι είναι να περάσουν στην απένα­ντι πλευρά του «χάσματος». Να γίνουν εκεί­νοι που πλουτίζουν, να γίνουν εκείνοι που ευημερούν εις βάρος των άλ­λων, να γίνουν εκείνοι που αδικούν. Ακόμη κι αν ξεκινούν ιδεαλιστικά, η ιστορία έχει δείξει πως στο τέλος γίνονται μέρος του συστήματος που πολεμούν. Και έτσι το σύστημα ανακυκλώνεται. Και το χάσμα υπάρχει, το μόνο που διαφέρει είναι τα πρόσωπα στις απέναντι πλευρές.
Χάσμα μέγα υπήρχε και την εποχή του Αυγούστου Καίσαρος. Υπήρχε χάσμα μέγα κοινωνικό, όπως και σήμερα. Υπήρχε και ένα άλλο χάσμα, όμως, πιο σημαντικό. Το χάσμα μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Η φυσική ζωή του αν­θρώ­που είναι πλησίον του Θεού, γιατί έτσι πλάστηκε. Η επιλογή του ανθρώπου να απομακρυνθεί από το Θεό, μη τηρώντας το θέλημά Του, είχε δημιουργήσει μία αφύσικη απόσταση μεταξύ του Θεού και των ανθρώπων. Οι άνθρωποι που είναι πλασμένοι να γίνουν κατά χάριν θεοί, ενώ είχαν ανείκαστο πνευματικό και υλικό πλούτο, απαίτησαν κι άλλα. Απαίτησαν να γίνουν θεοί, χωρίς το Θεό που τους δημιούργησε. Και έτσι βάθυνε το χάσμα μεταξύ Θεού και ανθρώπων˙ από την άρνηση των ανθρώπων στο Θεό.
Το χάσμα εκείνο το έκλεισε το καινοφανέστερο γεγονός στην ιστορία του κόσμου. Ο Θεός έγινε άνθρωπος. Ο Χριστός δεν είναι ένας προφήτης, δεν είναι ένας χαρισματικός απεσταλμένος του Θεού, δεν είναι κάποιος «περίπου» Θεός, δεν είναι ο καλύτερος άνθρωπος˙ είναι ο Θεός! Για να γεφυρωθεί το χάσμα χρειαζόταν κάτι εντελώς νέο. Κάτι πεντακάθαρο, άμεμπτο και αγνό. Γι’ αυτό ο Χριστός γεννήθηκε από Παρθένο γυναίκα, την Παναγία. Νικήθηκαν της φύσεως οι όροι! Το τεχθέν νήπιο δεν μπορεί να ήταν τίποτα άλλο παρά Θεός και άνθρωπος. Ο Χριστός, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, κένωσε τον εαυτό Του και Θεός ων βρέθηκε περιφρονημένος σε ένα πάμπτωχο σπήλαιο, με παρέα τα άλογα ζώα.
Δεν ήταν δυνατόν το χάσμα να το γεφυρώσει κάτι που έγινε από αυτό τον κόσμο. Ο Χριστός είναι η ανάπλαση του γένους των ανθρώπων, ο νέος Αδάμ. Κι έτσι οι άνθρωποι που το επιθυμούν μπορούν να έρθουν πάλι σε κοινωνία με το Θεό, να ζήσουν τη φυσική ζωή, τη ζωή που υπακούει στο θέλημα του Θεού. Όχι μία ζωή παθητική και βολεμένη αλλά μία ζωή ελεύθερη, δυναμική, χωρίς φράγματα και περιορισμούς. Η πνευματική πρόοδος και τα άνωθεν χαρίσματα δεν έχουν τελειωμό και πέρας. Για να γίνει αυτό, όμως, η πορεία του ανθρώπου πρέπει να είναι αντίστοιχη με αυτή του Χριστού. Η πορεία αυτή πρέπει να είναι κενωτική, ο άνθρωπος πρέπει να αδειάσει από ό,τι τον κάνει μικροπρεπή. Δυστυχία δεν είναι μόνο το να μην έχεις χρήματα. Μεγαλύτερη δυστυχία είναι το να μην έχεις ανθρώπους, το να βλέπεις ανθρώπους και να συγχύζεσαι, να τους θεωρείς ηλίθιους, να βρίζεις που αναγκάζεσαι να τους υπομένεις, να τους έχεις αντιπάλους σε κάθε τι.
Δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε αλλά είναι μεγάλη δυστυχία να αδικείς. Είναι μεγάλη δυστυχία το να γνωρίζεις ότι ζεις εις βάρος των υπολοίπων, πως τους εκμεταλ­λεύεσαι, πως αδίκως επωφελείσαι γνωριμίες. Μπορεί ο κόσμος και οι καταστάσεις να μας το κρύβουν αλλά αυτό είναι το δράμα του ανθρώπου, το ότι δεν βλέπει στο συνάν­θρωπο μία εικόνα Θεού, έναν αδελφό. Αυτό το βιώνουν οι άνθρωποι όταν αντι­λη­φθούν πως η παντοδυναμία τους είναι αμφίβολη, μάλλον ψευδής. Αν δεν το κάνουν οικιοθελώς, έρχεται μία στιγμή που η ζωή τους δείχνει ποιο είναι το αληθινό νόημά της. Θυμηθείτε τι έλεγε διδακτικά ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, ένα μόλις χρόνο πριν: «Ο άρρωστος {άρα ο άνθρωπος} επιθυμεί την κοινωνία με τους ανθρώπους, θέλει να γίνεται μέτοχος της αγάπης τους, νιώθει ανακούφιση από την αναστροφή μαζί τους... Μπορώ να ιεραρχώ πιο εύκολα τις αξίες της ζωής και να βάζω στην άκρη τις αδυναμίες και τις μικρό­τητές της, γιατί μπορώ πιο εύκολα να συγχωρώ και να απλώνω το χέρι της συγκατάβασης σε εκείνους που με πίκραναν και με πόνεσαν στο παρελ­θόν.» Αυτή είναι η φύση, η κοινωνία με τους συνανθρώπους και με το Θεό.

Το αρχαίο χάσμα, λοιπόν, χρειάστηκε την ενανθρώπηση του Θεού για να γεφυρωθεί. Άραγε, το κοινωνικό χάσμα τι χρειάζεται για να γεφυρωθεί; Χρειά­ζεται κάτι εξίσου καινοφανές. Τι θα μπορούσε να είναι; Μήπως η εκ νέου ενανθρώπιση του Θεού; Όχι, βέβαια. Η ενανθρώπιση του Θεού έγινε άπαξ και όσα χωρίζουν τους ανθρώπους μπορούν πλέον να εξαλειφθούν. Τη λύση την έχουμε στα χέρια μας: απλή, πεντακάθαρη. Ας περάσουμε στην πλευρά του Χριστού, ώστε να μην έχουμε απέναντί μας εχθρούς και μπροστά μας ένα χάσμα. Ας δούμε τους συνανθρώπους ως αδελφούς και εικόνες Θεού, όπως μας έδειξε ο Χριστός. Ας μην αδικούμε, για να μην αδικη­θούμε. Ας μην εκμε­ταλλευόμαστε, για να μην μας εκμεταλλευθούν. Ας μην κλέβουμε δημόσιο ή ιδιωτικό χρήμα για να μην μας κλέψουν. Ο κάθε ένας ξεχωριστά και όλοι μαζί. Μακάρι να το έκαναν οι πολιτικοί. Θα υπήρχε πολιτικός ανάξιος του όρκου να υπηρετεί τον πολίτη και τη δημοκρατία; Μακάρι να το έκαναν όλοι οι άνθρωποι. Θα υπήρχαν τότε άνθρωποι που πλουτίζουν χωρίς να αποδίδουν ένα μέρος του πλούτου τους σε αυτούς που δεν έχουν τα αναγκαία;